NAPISZ EMAIL
nina.albinska@gmail.com
SZUKASZ PRZEWODNIKA ? zadzwoń
502 058 638
SZUKASZ PRZEWODNIKA ? zadzwoń
502 058 638
NAPISZ EMAIL
nina.albinska@gmail.com
SZUKASZ PRZEWODNIKA ? zadzwoń
502 058 638
SZUKASZ PRZEWODNIKA ? zadzwoń
502 058 638
Świnoujście jest niezwykłym miastem. Położone jest na 44 wyspach, z których tylko trzy zamieszkałe są przez ludzi: Wolin, Uznam i Karsibór. Pozostałe w większości stanowią tzw. Deltę Wsteczną Świny. Zlokalizowane są w miejscu, gdzie Stara Świna wypływa z Zalewu Szczecińskiego. Powstały w wyniku akumulacji piasku i mułu przez wody Świny. Porośnięte są mozaiką trzcinowisk, szuwarów i łąk. Ich linia brzegowa jest zmienna, gdyż proces ich tworzenia jest nieprzerwalny. Nazwy, takie jak Wydrza Kępa, Koński Smug, Warnie Kępy czy Koprzywskie Łęgi dodają tej krainie tajemniczości. Dla turystów przybywających do Świnoujścia z różnych stron Polski, rejs między tymi wyspami jest nie tylko atrakcją ale i wielkim przeżyciem.
Cieśnina Świna dzieli miasto na dwie zasadnicze części. Dzielnica wschodnia, znajdująca się na wyspie Wolin, nosi nazwę Warszów. Przez wiele lat ta część Świnoujścia była mało atrakcyjnym miejscem do zamieszkania (mieszka tu zaledwie 10 % mieszkańców). Spowodowane było to głównie przemysłowym charakterem dzielnicy, gdyż tu zlokalizowany jest port handlowy, terminal promowy czy port rybacki. Dodatkowym utrudnieniem dla mieszkańców tej części miasta jest brak stałej przeprawy na Wyspę Uznam, gdzie zlokalizowana jest dzielnica uzdrowiskowa. Jednak od momentu, kiedy w 2018 roku rozpoczęła się budowa tunelu pod Świną, deweloperzy uznali Warszów jako atrakcyjną lokalizację pod budowę nowoczesnych osiedli mieszkaniowych.
Od kilku lat Warszów jest też celem wycieczek do Świnoujścia. W tej części miasta zlokalizowany jest m.in. Fort Gerharda, jeden z najlepiej zachowanych XIX – wiecznych pruskich fortów w Europie, słynne już Podziemne Miasto, czyli sieć podziemnych pomieszczeń, korytarzy i schronów, powstałych jeszcze przed II wojną światową, czy też jedna z największych atrakcji Świnoujścia – latarnia morska.
Aby przedostać się do centrum miasta, należy skorzystać z przeprawy promowej. W dzielnicy Warszów funkcjonuje przeprawa promowa „Warszów”. Pływają tu promy pasażersko – samochodowe o nazwie „Bielik”. Ta przeprawa przeznaczona jest głównie dla mieszkańców Świnoujścia. Jedynie pieszo może z niej skorzystać każdy.
Natomiast pojazdy spoza Świnoujścia, w tym autokary turystyczne, kierują się do przeprawy promowej „Centrum”. Obsługują ją cztery promy o nazwie „Karsibór”, które pływają przez 24h/dobę. Promy te powstały w latach 1977 – 1978 w szczecińskiej stoczni im. Adolfa Warskiego. Jednorazowo mogą pomieścić ok. 65 samochodów osobowych i 242 pasażerów. Długość promu to 64,82 metry, a szerokość to 16,32 metry. Ich nośność wynosi 250 ton.
Szerokość cieśniny Świny w miejscu przeprawy wynosi ok. 550 m, a podróż na drugi brzeg zajmuje ok. 10 minut. Dla turystów jadących na wycieczkę do Świnoujścia sam przeprawa jest atrakcją turystyczną i wspaniałym przeżyciem. Przepisy obowiązujące na promie mówią, iż w czasie przeprawy, pasażerowie autokaru muszą opuścić pojazd jeszcze przed wjazdem na prom i udać się pieszo na pokład. Podróżni mogą skorzystać z miejsc siedzących, znajdujących się wewnątrz promu (w długim korytarzu), bądź mogą udać się na pokładowy taras na zewnątrz i zapoznać się z okolicą.
Na południu roztacza się widok na Martwą Świnę i wyspę Karsibór. Nad Martwą Świną unosi się nowy Most Piastowski. Pierwszy most, łączący Wolin z wyspą Karsibór, powstał dopiero w 1966 roku. Do tego czasu na wyspę można było dostać się jedynie promem. Po 45 latach użytkowania mostu, podjęto decyzję o budowie nowej konstrukcji. Nowy Most Piastowski wzniesiono w 2012 roku za kwotę 40 milionów złotych, ma 407 metrów długości, dwupasmową jezdnię i chodnik.
Wyspa Karsibór jest wyspą sztuczną. Zajmuje zaledwie 14 km kw. powierzchni, a mimo to jest trzecią co do wielkości wyspą w Polsce. Powstała w 1880 roku poprzez przekopanie Kanału Piastowskiego, odcinając fragment wyspy Uznam od pozostałej części. Sama wyspa stanowi dużą atrakcję. W 1993 roku utworzono tu Rezerwat Karsiborska Kępa, który jest domem ok. 140 gatunków ptaków, m.in. rzadko spotykanej wodniczki. W centrum wyspy znajduje się wieś Karsibór o średniowiecznym rodowodzie, a w niej m.in. XV – wieczny, gotycki kościół z niezwykle cennym wyposażeniem. Za czasów II wojny światowej na Karsiborze funkcjonowała baza niemieckich okrętów podwodnych U-bootów i promów AFP.
Kanał Piastowski został przekopany w 1880 roku. Jego budowa kosztowała 3,5 miliona marek. Jest to główny tor wodny łączący port w Świnoujściu z portem szczecińskim. Ma 7,5 km długości i 80 metrów szerokości. Początkowo jego głębokość wynosiła 6 metrów, później 9 metrów, obecnie 10 metrów, a do 2022 roku ma być pogłębiony do 12,5 metra. Budowa Kanału Piastowskiego podyktowana była głownie intensywnym rozwojem floty handlowej w drugiej połowie XIX wieku i modernizacją portu w Szczecinie. Do dnia dzisiejszego dno Świny i Kanału Piastowskiego usłane jest niewybuchami z okresu II wojny światowej. W październiku 2020 roku zneutralizowana została pod wodą brytyjska bomba Tallboy, na którą natrafiono nieopodal przeprawy „Centrum” przy wejściu do Kanału Piastowskiego. Była to druga, po Grand Slam, największa bomba lotnicza z czasów II wojny światowej, służąca do niszczenia celów strategicznych. Miała długość 6,44 m i ważyła 5,4 tony.
Po przeprawie promowej znajdujemy się w zachodniej części miasta, usytuowanej na wyspie Uznam. Ma ona 445 km kw. powierzchni, z czego jedynie ok.75 km kw. należy do Polski (pozostała część do Niemiec). Do centrum miasta kieruje nas ulica Karsiborska. Po kilku minutach podróży wyłania się jeden wielki plac budowy. Tu powstaje wjazd do tunelu, który w niedalekiej przyszłości będzie łączył obydwie strony miasta. Inwestycja warta ponad 900 milionów złotych realizowana jest we współpracy z konsorcjum w składzie: PORR S.A., PORR Bau, Gulermak i Energopol-Szczecin. Całkowita długość tunelu wyniesie ok 3,2 km, a część podziemna będzie miała długość 1,44 km. Tunel drążony jest metodą TBM (tunel boring machine) i będzie miał średnicę 13,5 m. Tunel pod Świną będzie przebiegał nawet na głębokości 38 m p.p.m. Maszyna drążąca TBM przypłynęła do Świnoujścia z Chin w październiku 2020 roku. Jej montaż zajął prawie trzy miesiące. Waży 2740 ton. Po złożeniu miała 101 metrów długości, co odpowiada np. wysokości Hanza Tower w Szczecinie. 5 marca 2021 roku nadano maszynie imię „Wyspiarka”. W tym celu ogłoszono specjalnie konkurs, a zwycięzca otrzymał ponad 2 tyś. złotych nagrody!
Na skrzyżowaniu ulicy Karsiborskiej z Grunwaldzką skręcamy w prawo w stronę centrum miasta. Nie dostrzeżemy tu zbyt wielu zabytkowych obiektów. Świnoujście prawie doszczętnie zostało zniszczone w czasie nalotu aliantów 12 marca 1945 roku. Na miasto spadło ponad 1600 bomb, zginęło ok. 20 tysięcy ludzi. Większość budynków zmiotło z powierzchni ziemi. Do dziś najpiękniejszym przykładem przedwojennej architektury są odrestaurowane, secesyjne kamienice, wzniesione ok.1900 roku przy obecnej ulicy Hołdu Pruskiego. Piękne wieżyczki, balkony, płaskorzeźby, mansardowe dachy i bogate elementy zdobnicze wprawiają w zachwyt turystów, tworząc jedną z najciekawszych atrakcji Świnoujścia.
Jest punktem każdej wycieczki do Świnoujścia. Wybudowany został w 1792 roku, ze względu na liczne przebudowy, jego styl możemy określić jako eklektyczny. Jeszcze do 1950 roku odprawiane w nim były nabożeństwa ewangelickie. Dumą kościoła są dwupiętrowe organy, wykonane w 1927 roku przez znakomitego organomistrza Steinmeyera z Getyngii. Kosztowały 24 tyś. marek, w tamtych czasach była to olbrzymia kwota pieniędzy. Instrument przetrwał wojnę, dzięki czemu od 1998 roku w kościele mogą się odbywać Świnoujskie Wieczory Organowe. Ale to nie ten instrument przyciąga do kościoła turystów. We wnętrzu świątyni wisi dwumetrowy model francuskiej korwety z 1814 roku. Każdy pragnie usłyszeć historię miłosną, związaną z tym okrętem.
Nieco dalej za kościołem rozpościera się Plac Wolności. Po jego przebudowie w 2015 roku, stał się jedną z atrakcji Świnoujścia. Zanim plac został oddany do użytku, zamurowano w nim kapsułę czasu. Być może za kilkaset lat ktoś ją wydobędzie i dowie się co nieco o dawnych już mieszkańcach miasta. Białe, betonowe płyty, tryskające fontanny, ławki i leżaki, to wszystko przypomina plażę w centrum miasta. Tu wokół placu, dawna architektura przeplata się z nowoczesnością. Niezwykle pięknie prezentuje się tu kilka odnowionych, przedwojennych kamienic, głównie przy ulicy Bohaterów Września. Ciekawostką jest budynek poczty. Wznoszony był od 1878 roku, w dwóch etapach. Najpierw w stylu neorenesansowym, następnie w stylu neobarokowym. Jego czerwona cegła, kolumny podtrzymujące balkon nad głównym wejściem, zabytkowe, kute kraty w części okien, nadają tej budowli powagi i prestiżu.
Z Placem Wolności sąsiaduje Plac Słowiański. To na nim odbywają się wszelkie uroczystości i obchody państwowe. Tu właściwie od zawsze stał jakiś pomnik. Od 1949 aż do 1974 roku był to pomnik wdzięczności armii radzieckiej. Na masywnym cokole umieszczony był betonowy obelisk z czerwoną gwiazdą na szczycie. Następnie stał tu pomnik „braterstwa broni”. Przedstawiał dwóch marynarzy, polskiego i radzieckiego. Podobno, gdy stworzono pomnik, polski marynarz wystawał nieco przed marynarzem radzieckim, co było niedopuszczalne. Lecz, aby nie zaprzepaścić całkowicie inwestycji, marynarzom zamieniono głowy. Pomnik braterstwa stał przy Placu Słowiańskim do 1999 roku, kiedy to wylądował na wysypisku. Jednak za sprawą mieszkańców miasta i sponsorów udało się go ocalić przed zniszczeniem. Do dziś stoi na świnoujskim cmentarzu. Natomiast obecny pomnik, no cóż, o gustach się nie dyskutuje. Jest to błyszcząca płyta z orłem i napisem „Bohaterom walki o niepodległość Rzeczpospolitej”.
Przy Placu Rybaka stoi najstarszy, świecki budynek w Świnoujściu. Wzniesiony został w 1806 roku jako ratusz miejski. Do 1930 roku był siedzibą rady miasta, mieścił również sąd i cele więzienne. Budynek posiada dwie kondygnacje i poddasze i przykryty jest naczółkowym dachem. Na specjalnie dobudowanej wieży umieszczony jest zegar, ufundowany przez berlińskiego bankiera, Isaaka Schönlanka. Nad głównym wejściem do budynku widnieje herb miasta: gryf, trzymający kotwicę. Gmach nie został zniszczony w czasie wojny i od 1974 roku pełni funkcję muzealną. Na kilku oddzielnych wystawach prezentowane są przyrządy nawigacyjne (mapy, kompasy), dawne narzędzia połowowe, modele żaglowców, kutrów rybackich czy lugrotrawlerów. Jedna z wystaw poświęcona jest złotu Bałtyku, a wiec bursztynowi. W Muzeum Rybołówstwa Morskiego turyści mogą przyjrzeć się również żywym, tropikalnym okazom koralowców i ukwiałów, krabom, krewetkom, langustom, rozgwiazdom czy konikom morskim. Na wystawie fauny mórz i oceanów podziwiać można spreparowane rekiny, płaszczki i barakudy.
Od 1895 roku przed budynkiem ratusza stał pomnik cesarza Wilhelma I. Obecnie przy budynku, na skwerze znaleźć można kilka płyt pamiątkowych. W 1993 roku w fontannie ustawiono głaz z płytą z napisem „Tym którzy nie powrócili z morza”. W 2005 roku na prawo od głazu pojawiła się kolejna płyta pamiątkowa z cytatem „Morze jest słone od potu rybaków i łez wdów po nich”. Poświęcona jest ona załogom statków rybackich „Czubatki” i „Cyranki”, które zatonęły na morzu. Ostatnią tablicę odsłonięto w 2013 roku, w dwudziestą rocznicę zatonięcia promu „Heweliusz”. Widnieje na niej cytat Wisławy Szymborskiej: „Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią im się płaci”.
Śmiało można zaryzykować stwierdzenie, iż bez portu nie byłoby Świnoujścia.
Rzeka Odra uchodzi do morza trzema cieśninami: Dziwną, Świną i Pianą. We wczesnym średniowieczu to Piana stanowiła główny szlak komunikacyjny, prowadzący do rozwijającego się Szczecina. Natomiast ujście Świny było zapiaszczone, więc stanowiło idealne warunki do utrzymywania przeprawy. Pierwsza pisemna wzmianka o przeprawie promowej przez Świnę pochodzi z 1230 roku. Przebiegał tędy m.in. szlak solny, prowadzący do Lubeki. Na zachodnim brzegu Świny powstała wówczas wieś West Swine, a książęta zachodniopomorscy wznieśli tu niewielki zamek (bądź komorę celną), który pełnił funkcje strażnicze i celne. Stał on prawdopodobnie u zbiegu ulic Lutyckiej i Karsiborskiej. Został spalony w 1457 roku przez szczecińskich mieszczan, na których towary nakładano coraz wyższe opłaty i cła.
Liczne wojny, które na przestrzeni kolejnych wieków przetoczyły się przez Księstwo Zachodniopomorskie, doprowadziły do znacznego zniszczenia i zubożenia tych terenów. Po zakończonej w 1648 roku wojnie trzydziestoletniej, wyspy Wolin i Uznam zostały przyłączone do Szwecji. Dopiero w 1720 roku król pruski odkupił od Szwedów wyspy i miasto Szczecin. Niestety w rękach Szwedów cały czas pozostawała cieśnina Piana, która była główną drogą handlową do Szczecina. Szwedzi wykorzystywali ten fakt i nakładali wysokie cła na pruskie towary. Dodatkowo, umowa, którą zawarli z Prusakami przy sprzedaży wysp, zakazywała Prusakom budowy nowego portu. Ci jednak postanowili obejść klauzulę i przebudować osadę z przeprawą w miasto z portem. Już w 1747 roku dokonano uroczystego otwarcia portu. W 1824 roku wzniesione zostały falochrony zabezpieczające wejście do portu, a w 1857 roku zniesiono najwyższą na świecie latarnię morską. Kolejnym ważnym etapem przy rozbudowie portu był przekop Kanału Królewskiego (obecnie Kanał Piastowski).
Po blokadzie portu przez Duńczyków w 1848 roku przystąpiono do przebudowy portu w twierdzę i bazę marynarki wojennej. Pod koniec lat 30 – tych XX wieku Świnoujście było największym portem wojennym na Bałtyku. Stanowiło również ważne zaplecze szkoleniowe, naukowe i stoczniowe. Niemiecka Kriegsmarine zbudowała tu bazę niszczycieli i torpedowców z koszarami i magazynami. Cumowały tu też kurty służące do zadymienia portu w czasie nalotu. Przy półwyspie Kosa wybudowano dziesięć pomostów, przy których cumowały duże okręty. Istniała tu też baza wodnosamolotów. Między Kanałem Piastowskim, a Martwą Świną znajdowała się baza U-bootów. To właśnie z portu w Świnoujściu wypłynął pancernik „Schleswig – Holstein”, który ostrzeliwał półwysep Westerplatte.
Po II wojnie światowej zniszczony port przejęli Rosjanie. Strona polska stopniowo przejmowała poszczególne nabrzeża, aż do 1992 roku, kiedy Rosjanie całkowicie opuścili Świnoujście. W tatach 50-tych uruchomiono przedsiębiorstwo rybackie, przekształcone następnie w kombinat połowów dalekomorskich PPDiUR „Odra”. W 1964 roku przywrócono żeglugę promową do Skandynawii. W latach 70-tych zbudowano kompleks nabrzeży przeładunkowych. Swoją działalność rozpoczęła nowo wybudowana Morska Stocznia Remontowa. Na przełomie lat 80-tych i 90-tych powstał nowoczesny terminal promów kolejowo-samochodowych.
Obecnie do portu w Świnoujściu mogą wpływać statki o długości do 270 m, 42 m szerokości i o zanurzeniu do 13 metrów.
Port wojenny w Świnoujściu zlokalizowany jest pośrodku kanału portowego, przy dwóch półwyspach: Kosa i Zieliny. Zajmuje trzy baseny: Zimowy, Węglowy i Południowy. Na cyplu półwyspu Kosa znajduje się pomnik poświęcony „Tym, którzy przywrócili Pomorze Macierzy”. Port wchodzi w skład 8. Flotylli Obrony Wybrzeża. Tu cumują m.in. trałowce służące do odnajdywania i niszczenia min morskich, a także okręty transportowo – minowe, służące do stawiania zagród minowych i transportu drogą morską wojsk i sprzętu technicznego. Cumuje tu m.in. ORP „Kontradmirał Xawery Czernicki”, który uczestniczył w licznych misjach pokojowych m.in. „ Iraqi Freedom”.
Port w Świnoujściu posiada cztery wyspecjalizowane nabrzeża, służące do przeładunku towarów o łącznej długości 1655 m. Nabrzeże Górników wykorzystywane jest do przeładunku węgla, biopaliw, kruszywa, drobnicy i kontenerów. Zaopatrzone jest w ciągi taśmowe, place składowe, cztery żurawie (dwa z nich o wydajności 1 tyś. ton/godzinę), urządzenia załadowcze, wywrotnice. Nabrzeże Hutników służy do obsługi węgla, rudy, drobnicy i kontenerów. Znajdują się tu place składowe, trzy suwnice i załadowarka wagonów. Przy Nabrzeżu Chemików odbywa się przeładunek bezpośredni, głównie rud żelaza. Natomiast Nabrzeże Portowców przyjmuje nieco mniejsze jednostki, a dwa 16 – tonowe żurawie służą do przeładunku drobnicy i ładunków masowych.
Terminal promowy w Świnoujściu jest największym i najnowocześniejszym w Polsce. Zlokalizowany jest na wyspie Wolin. Posiada pięć stanowisk dla promów pasażersko – samochodowo – kolejowych. Do komunikacji miedzy statkiem, a galerią pasażerska służą dwa rękawy. „Niebieski”, wybudowany w 2015 roku jest największy i najnowocześniejszy w Europie. Estakady samochodowe, rampy, ruchome pomosty, tory kolejowe umożliwiają bezkolizyjne przedostanie się wszelkich pojazdów na prom.
Pomiędzy terminalem promowym, a przeprawą promową „Bielik” zlokalizowany jest port rybacki. W Basenie Bosmańskim cumują nieliczne kutry rybackie z symbolem „SWI” na burcie. Po prężnie działającym porcie rybackim w Świnoujściu pozostały tylko wspomnienia. Obecnie większość świnoujskich rybaków sprzedało swoje kutry, a po remoncie portu rybackiego w 2008 roku korzystają z niego rybacy z innych miast.
Zlokalizowane jest wzdłuż zachodniego brzegu Świny i ciągnie się na długości ok.1,7 km. Jest to miejsce niezwykle popularne wśród mieszkańców i turystów, gdyż pełni też funkcję promenady. Tu możemy przyjrzeć się statkom białej floty, które dobijają do przystani. Zabierają one w rejs po porcie i po morzu. Stąd też można popłynąć do Szczecina, a także do niemieckich miejscowości nadmorskich, np. do Ahlbecku. Panuje tu niezwykły ruch, gdyż zlokalizowana jest tu również przeprawa promowa „Bielik”, służąca mieszkańcom miasta. Za przeprawą promową cumują kutry straży granicznej, nieco dalej statki holownicze.
W pobliżu zacumowanych zazwyczaj statków holowniczych, znajduje się jeden z najbardziej charakterystycznych budynków portowych. Jego wieżyczka przyciąga z daleka wszystkie wycieczki. Dawniej pełniła funkcję wieży obserwacyjnej. To budynek kapitanatu portu. Wybudowany został w 1879 roku. Projekt budynku przygotował radca prawny Albert Severin, ten sam, który zaprojektował latarnię morską w Świnoujściu. Niegdyś w piwnicach kapitanatu mieścił się areszt dla marynarzy. Do dziś jest tu schron przeciwlotniczy. Ciekawostką jest zamurowane wejście, prawdopodobnie do tunelu, który prowadził w nieznane nam miejsce (być może do budynku 8. Flotylli). Charakterystyczna wieża kapitanatu portu pełniła dawniej funkcję obserwacyjną. W jej czerech okrągłych otworach nie mieściły się pierwotnie okna, lecz zegary. Niestety nie jest ona udostępniona do zwiedzania. Stojąc przed budynkiem, warto zwrócić uwagę na tabliczkę umieszczoną po prawej stronie schodów. Ukazuje ona stan poziomu wody w czasie powodzi w grudniu 1913 roku.
Po obu stronach wejścia do budynku rosną dwa cisy „Żeglarze”. Osiągnęły 11m i 12m wysokości, są pomnikami przyrody. Przed budynkiem widnieje duży głaz, a na nim tablica pamiątkowa. Upamiętnia on pogłębienie toru wodnego prowadzącego z morza do Świnoujścia w 1969 roku. Umożliwiło to dostęp do portu statkom o zanurzeniu do 11 m.
Wzniesiona była w 1898 roku na potrzeby maszyn w stoczni, które napędzane były silnikiem parowym. Na jej szczycie zamontowano potężny zbiornik wodny, do którego pompowano wodę z ujęcia (później z miejskiego wodociągu). Zbiornik działał poprzez zasadę naczyń połączonych i zapewniał odpowiednią ilość wody dla całej stoczni. Gdy powstały hydrofory, wieża pozostała awaryjnym źródłem wody do celów przeciwpożarowych. Podstawa wieży wzniesiona została z granitu i czerwonego piaskowca. Natomiast trzon wieży wykonano z pięknej, czerwonej cegły. Na szczycie wieży znajduje się wiatrowskaz. Mimo, iż wieża ciśnień przetrwała II wojnę światową, a także Sowietów, którzy stacjonowali do 1946 roku w Basenie Północnym, obecnie wymaga pilnej renowacji.
Przyjeżdżając na wycieczkę do Świnoujścia, nie sposób nie zwrócić uwagi na olbrzymi park ciągnący się pod portu, wzdłuż całej dzielnicy uzdrowiskowej. To Park Zdrojowy, którego historia sięga XVIII wieku. Podczas budowy portu w 1721 roku i prowadzonych prac hydrotechnicznych, teren który był wodną mielizną przekształcono w tzw. nowy ląd, sadząc tu trawy, krzewy i drzewa tj. sosny, olchy, czeremchy czy jarzębiny. Od 1824 roku Świnoujście zaczęło pełnić również funkcję kąpieliska. Nieopodal nabrzeża portowego wzniesiono Dom Zdrojowy, a Peterowi Josephowi Lenne zlecono zaprojektowanie parku. Ten wybitny, pruski architekt krajobrazu przybył do Świnoujścia w czerwcu 1826 roku, a kilka miesięcy później przesłał władzom miasta gotowy projekt. Dodatkowo w 1827 roku Lenne przekazał do Świnoujścia ok. 1560 sztuk sadzonek drzew i krzewów, pochodzących z Parku Sanssouci w Poczdamie. Poza nasadzeniami, wyznaczono sieć krętych alejek, powstały pawilony ogrodowe. W 1910 roku wzniesiono nowy Dom Zdrojowy, zlokalizowany w pobliżu plaży oraz przeprojektowano park. Powstało wówczas wiele ogrodów zlokalizowanych przy pensjonatach. W czasie II wojny światowej, park wraz zabytkowym drzewostanem znacznie ucierpiał. Dopiero pod koniec lat 50- przeprowadzono jego rewitalizację, nawiązując do oryginalnego przebiegu alei wytyczonych przez Lennego.
Obecnie Park Zdrojowy jest jedną z atrakcji Świnoujścia. Zajmuje ok. 60 ha powierzchni. Zespolony jest z miastem za sprawą ulic i alei parkowych, które mają gwieździsty układ. Najstarsze drzewa rosną w zachodniej części parku, mają ok. 150 lat i są pomnikami przyrody (dęby, wiązy, topole). Rośnie tu ok. 60 gatunków i odmian drzew, głównie rodzimych.
Park Zdrojowy pełen jest rzeźb wykonanych w latach 70- tych. Powstały one na życzenie władz Świnoujścia przez czterech artystów. Jednym z nich była szczecińska rzeźbiarka, Leonia Chmielnik. Stworzyła najsłynniejszego mieszkańca Parku Zdrojowego – smoka Telesfora.
Każdy turysta przyjeżdżający z wycieczką do Świnoujścia nie może wyjść z zachwytu nad dzielnicą uzdrowiskową. Jest to perła w koronie polskich uzdrowisk. Ciągnie się ona na długości ok. 3,5 kilometra, od falochronu zachodniego, aż po granicę z Niemcami.
Historia rozwoju Świnoujścia jako uzdrowiska rozpoczęła się na początku XIX w. Już w 1823 roku przyjęto tu pierwszych wczasowiczów. Rok później przystąpiono do parcelacji terenu i sprzedaży działek pod zabudowę. Natomiast gdy w 1895 roku odkryto solanki, nastąpił intensywny rozwój całej dzielnicy. Powstały nowoczesne jak na tamte czasy sanatoria i zakłady kąpielowe. Bogaci mieszkańcy Berlina i Szczecina budowali tu finezyjne wille, bogato zdobione w balkony, werandy i wieżyczki. Były one symbolem luksusu i zamożności ich właścicieli. Przykładem takiej architektury może być obecna siedziba Żandarmerii Wojskowej przy ul. Sienkiewicza. Wzniesiona została w 1907 roku jako „Villa Dagmar” dla Reinholda Huebnera. Architektura budynku łączy tradycyjne elementy budownictwa regionalnego z bogatym, eklektycznym wystrojem. Nieco inaczej prezentuje się willa przy ul. Słowackiego, mieszcząca obecnie Klub 8. Flotylli. Wzniesiona została w 1903 roku z czerwonej cegły jako Willa Merkurego, ze względu na rzeźbę Merkurego, umieszczoną na szczycie narożnej wieżyczki. Jej właścicielem był kupiec Ossig, pochodzący z Dolnego Śląska.
Po II wojnie światowej, znaczna część dzielnicy uzdrowiskowej została zniszczona. Przejęli ją Rosjanie, którzy stanowili znaczną przeszkodę w przywróceniu Świnoujściu funkcji uzdrowiskowej. Zajęli przetrwałe obiekty, m.in. zakład przyrodoleczniczy, w którym urządzili łaźnię dla żołnierzy. Dopiero w 1959 roku Rosjanie przekazali całą dzielnicę miastu, dzięki czemu powołano Państwowe Przedsiębiorstwo „Uzdrowisko Świnoujście” i przystąpiono do żmudnej pracy odbudowy zaplecza uzdrowiskowego. Pierwszych kuracjuszy przyjęto w lipcu 1960 roku. Zakwaterowano ich w sezonowych wówczas pawilonach „Adam”, „Ewa” i „Swarożyc”.
Obecnie Świnoujście jest jednym z najpopularniejszych uzdrowisk w Polsce. Poza prywatnymi willami, hotelami i pensjonatami, w uzdrowisku funkcjonuje 11 sanatoriów uzdrowiskowych, 2 szpitale uzdrowiskowe, zakład przyrodoleczniczy i przychodnia uzdrowiskowa. Prowadzi się tu leczenie w wielu kierunkach. Są to m.in. choroby ortopedyczno – urazowe, choroby reumatologiczne, kardiologiczne, endokrynologiczne, układu nerwowego, choroby dróg oddechowych, nadciśnienie, osteoporoza, otyłość, choroby skóry czy choroby kobiece.
Lecznictwo uzdrowiskowe bazuje tu przede wszystkim na solance, borowinie i specyficznych warunkach klimatycznych. Solanka chlorkowo – sodowo – bromkowo – jodkowo – żelazista, czerpana jest z ujęć „Jantar” przy ZPL „Rusałka”, „Teresa” na wydmach, w okolicy przejścia granicznego i „XXX-lecia PRL” przy skrzyżowaniu ulic Matejki i Sienkiewicza. Natomiast borowina pochodzi ze złóż Świnoujście – Płachcin. Jest to teren zajmujący ponad 4 ha powierzchni, porośnięty lasem sosnowo- brzozowym i brzozowym, gdzie znajduje się leczniczy torf.
Podobno dostać sanatorium w Świnoujściu, to jak wygrać los na loterii. Miasto z roku na rok pięknieje, powstają promenady, nowe skwery i tereny zielone, odnawiane są zabytkowe wille, powstają nowoczesne hotele. Największym jednak atutem uzdrowiska w Świnoujściu jest piękna, szeroka plaża, dochodząca w niektórych miejscach nawet do 200 m szerokości. Morze Bałtyckie jest tu niezwykle łaskawe i naturalnie odkłada piasek, tworząc jedną z najszerszych plaż w Polsce (co roku przybywa jej ok. 40 cm). Jest to również jedna z najczystszych plaż. Co roku, przed sezonem letnim, piasek na plaży przesiewany jest przez specjalną maszynę, mogącą wychwycić najmniejsze zanieczyszczenia. Jeśli zgubisz na plaży obrączkę, prędzej czy później ta maszyna ją znajdzie! Na plażę prowadzi kilkanaście zejść. Zostały one oznakowane specjalnymi obrazkami, np. truskawką albo konikiem, by ułatwić odnalezienie się na plaży dzieciom. Pięć zejść na plażę połączono ze sobą kładką na wydmach, tworząc „mini – promenadę” ( od zejścia F z rybką do zejścia nr 3 z konikiem). Wykonano ją ze specjalnego, ekologicznego materiału. Dzięki ustawionym tu ławeczkom, można cieszyć się niesamowitym widokiem. Na wschód od plaży rozciąga się widok na trzy świnoujskie falochrony, natomiast na zachodzie widoczne są zabudowania niemieckich miejscowości nadmorskich.
Turyści przyjeżdżający z wycieczką do Świnoujścia, dopytują, którędy na molo. No bo jak to, byli na molo w Kołobrzegu, Sopocie, w Międzyzdrojach, więc molo w Świnoujściu obowiązkowo muszą zaliczyć. I tu niestety pojawia się pewien problem. Pierwsze molo wzniesiono w Świnoujściu w 1898 roku. Był to drewniany pomost, po środku którego, na drewnianych palach, wzniesiono pawilon ze sklepikami i galerią spacerową. Z pomostu o długości ok. 100 m odbijały małe stateczki. Ze względu na akumulacyjną działalność morza, po 20 latach budynek znalazł się na brzegu. Wysokie koszty utrzymania mola i wybuch I wojny światowej spowodowały, iż obiekt podupadł. Po sztormie w 1922 roku cała konstrukcja została rozebrana. W 1930 roku wybudowano nowy pomost o długości 150 metrów, który został rozebrany po II wojnie światowej. W ten oto sposób falochron zachodni stał się dla mieszkańców i turystów namiastką mola.
Wejścia do portu w Świnoujściu strzegą dwa falochrony. Ich budowa podyktowana była głównie zabezpieczeniem portu przed nanoszeniem piasku przez fale morskie, co mogło znacznie utrudniać żeglugę. Powstały z inicjatywy króla Prus, Fryderyka Wilhelma III w 1820 roku. Do dnia dzisiejszego są największe kamienne budowle hydrotechniczne w Europie. Chronią port przed silną falą sztormową i osłaniają statki w trakcie wejścia do portu. Dodatkowo Falochron wschodni (obecnie centralny) poprzez łukowaty kształt, prowadzi do samopogłębiania się toru wejściowego i odrzucania piasku, który akumuluje się po zewnętrznej stronie falochronu. Falochron centralny ma długość 1495 m, na jego głowicy znajduje się czerwona stawa o wysokości 10,8 m, świecąca stałym światłem czerwonym. Wyposażona jest w nautofon, czyli „buczek” przeciwmgielny.
Falochron zachodni, czyli „świnoujskie molo”, ma 900 m długości i zakończony jest znakiem nawigacyjnym w postaci Stawy Młyny. Ten charakterystyczny „wiatrak” wraz ze Stawą Galeriową wytycza oś toru podejściowego do portu. Jest to budowla murowana w wysokości 10,5 m, umiejscowiona na kamiennym cokole o wysokości ok. 1 metra. Przykryta jest stożkowym daszkiem. W kabinie optycznej zainstalowana jest lampa nawigacyjna. Jej światło jest białe, widoczne na odległość 17,5 mil morskich. Stawa Młyny wykorzystana była za tło do filmu „Latarnik”, kręconego w 1976 roku.
Promenada historyczna wyznaczona została w XIX w. w okresie bujnego rozkwitu kurortu. Była wyrazem elegancji i prestiżu miasta. Oświetlały ją piękne secesyjne lampy, ustawione były stylowe ławeczki. W 1911 roku przy promenadzie wzniesiono muszlę koncertową z widownią. Wokół muszli nie było wówczas żadnej zieleni, widzowie w tle mogli podziwiać molo z pawilonem handlowym, plażę i morze. Muszla koncertowa przetrwała burzliwe czasy II wojny światowej i do dziś odbywają się w niej liczne imprezy.
Obecna promenada jest centrum życia turystów, kuracjuszy i mieszkańców. Zaczyna się na wysokości hotelu Radisson na wschodzie i kończy przy granicy polsko – niemieckiej na zachodzie. Część wschodnia pełni głównie funkcje komercyjne, pełno tu urokliwych kawiarenek i restauracji, galerii handlowych i sklepików z pamiątkami. Nowoczesności nadają jej liczne, podświetlone na kolorowo fontanny. Jedną z nich jest Zegar Wodny, stojący przy skrzyżowaniu promenady z ulicą Prusa. Wygląda jak wielki parasol. Konstrukcja ma 3 m wysokości i otoczona jest kurtyną wodną. Rozsuwa się ona o pełnej godzinie, wówczas istnieje możliwość wejścia do środka. Przerwy w strumieniu wody wskazują minuty, strzałka ze spadającym strumieniem wody wyznacza godziny, a małe dysze w posadzce to sekundy. Zegar najlepiej oglądać wieczorową porą, gdyż jest on przepięknie podświetlony. Historyczna promenada kończy się na wysokości skrzyżowania z ulicą Małachowskiego. Stoją tu dwie tężnie. I mino, iż nie są to tak potężne konstrukcje jak w Ciechocinku, to cieszą się olbrzymia popularnością wśród kuracjuszy i mieszkańców. Tężnie są ogólnodostępne, bezpłatne, stanowią jedną z najciekawszych atrakcji Świnoujścia. Są to dwie drewniane konstrukcje wypełnione tarniną, po której spływa tłoczona solanka. W czasie tego procesu do powietrza uwalniają się pierwiastki zbawienne dla zdrowia jak jod, brom, magnez, wapń czy potas.
Za tężniami rozpoczyna się zachodnia część promenady, czyli tzw. Promenada Transgraniczna. Powstała w 2011 roku. Łączy ona Świnoujście z niemieckim miastem Heringsdorf. Po stronie polskiej ma ponad kilometr długości. Jest to promenada pieszo – rowerowa. Wzdłuż całej trasy zamontowane jest oświetlenie, ławki i stojaki na rowery. Są też tablice poglądowe, dotyczące przyrody i historii regionu. W miejscu granicy polsko – niemieckiej stoi symboliczna brama, wykonana ze stali szlachetnej, symbolizująca integrację regionu.
Kolejną świnoujską promenadą jest Promenada Zdrowia. Zlokalizowana jest pomiędzy historyczną promenadą, a Nową Promenadą na wydmach. Ma niecały kilometr długości i przeznaczona jest dla pieszych, rowerzystów i rolkarzy. Powstała w 2020 roku i jest doskonałym miejscem dla uprawiania aktywności fizycznej na zewnątrz. Można tu skorzystać z plenerowej siłowni, placu zabaw, parku rekreacyjnego czy ze źródełka z wodą pitną. Ciekawostką jest „frog fog”, czyli żabia mgiełka, chłodząca w upalne dni. Zadbano tu również o zieleń. Powstał tunel z pnączy i palmiarnia na świeżym powietrzu.
Podsumowując, Świnoujście posiada nie jedną lecz pięć promenad: historyczną, transgraniczną, zdrowia, nową no i oczywiście nad Świną (Nabrzeże Władysława IV).