Ratusz Staromiejski w Szczecinie

Ratusz Staromiejski w Szczecinie

Szczecińskie Podzamcze niemal całkowicie zniknęło z krajobrazu miasta pod koniec II wojny światowej. Uprzątnięty z gruzu obszar, pomiędzy Zamkiem a Odrą, zaczęto zabudowywać dopiero w latach 80-tych ubiegłego wieku. Niestety, zamiast przeprowadzenia rekonstrukcji zabytkowych budowli, wzniesiono tu budynki mieszkalne z wielkiej płyty, które w żaden sposób nie odzwierciedlają przedwojennego piękna tej części miasta.

Jedynie Staromiejski Ratusz, zrekonstruowany po wojnie, daje nam możliwość wyobrażenia sobie, jak przed wojną wyglądało serce Szczecina. Obecnie jest to jeden z niewielu gotyckich ratuszy na Pomorzu Zachodnim.

Już w 1245 roku, w miejscu obecnego ratusza, stała budowla, tzw. Theatrum, pełniąca funkcję sali zebrań i hali targowej. Była to jednak drewniana budowla, która nie odpowiadała oczekiwaniom rozwijającego się miasta. Po 50 latach zastąpiono ją budynkiem murowanym, wzmocnionym przyporami, dwukondygnacyjnym, z podcieniem od strony południowej, gdzie znajdowało się wejście do sali kupieckiej. Parter pełnił funkcję handlową, natomiast na pierwszym piętrze mieściła się sala rady.

W XV wieku miała miejsce całkowita przebudowa ratusza, pod czujnym okiem Henryka Brunsberga. W jej wyniku, z dawnego ratusza pozostały jedynie murowane piwnice. Nowo wzniesiona gotycka budowla powstała na planie prostokąta, była całkowicie podpiwniczona, a jej parter był niemal dwukrotnie wyższy niż piętro. Całość nakryta została stromym, dwuspadowym dachem, pod którym skryło się dwupoziomowe poddasze. W części parterowej powstała dwunawowa hala, a na pierwszym piętrze jednoprzestrzenne pomieszczenie pełniące funkcję sali obrad Rady Miasta oraz sali sądowej. W piwnicach pod podcieniami znajdowały się sale więzienne.

Podczas bombardowania Szczecina w latach 1659 i 1677 ratusz uległ silnemu zniszczeniu. Przy odbudowie nadano budowli cechy barokowe, otynkowana została elewacja zewnętrzna, zmniejszone zostały otwory okienne, a gotyckie szczyty zmieniono na wolutowe. Obecny wygląd ratusza zawdzięczamy odbudowie powojennej, jaka zakończyła się w 1974 roku.

Piękno czerwonej, gotyckiej cegły podkreślają kształtki i maswerki wykonane z glazurowanej cegły w kolorze zielonym i czarnym. Elementem dekoracyjnym ratusza jest fryz w postaci przenikających się wieloliści i czwórliści, umieszczony w elewacji zachodniej. Widnieje tu również barokowy portal. Ozdobiony jest po bokach jońskimi pilastrami i półkolistym naczółkiem z kartuszem i herbem Szczecina. Portal swą szarością, wyróżnia się na tle czerwieni cegieł.

Elewacje: północna i południowa, znacznie się od siebie różnią. Południowa posiada barokowy szczyt, natomiast przeciwległa, północna elewacja zachowała gotycki charakter. W jej najniższej części widnieje bogaty, gotycki portal, zdobiony rozetą i parą maswerków nad otworami wejściowymi. Po bokach portalu widnieją po dwa duże otwory okienne, zamknięte w blendy. Na pierwszym piętrze umieszczone są cztery pary gotyckich okien, poprzedzielanych wielobocznymi filarami ze zdobieniami w postaci zielonych wimperg. Jednak największe wrażenie robi piękny, ażurowy szczyt, pełniący funkcję dekoracyjną.

Ratusz Staromiejski w Szczecinie jest siedzibą Muzeum historii Miasta i oddziałem szczecińskiego Muzeum Narodowego.